Kızlık zarı vajina girişini örten ince bir mukozal katlantıdır, tıbbi terim olarak kızlık zarına hymen denir. Hymen eski yunan mitolojisinde evlilik tanrısı hymenaiostan gelmektedir. Kızlık zarının bilinen tek fonksiyonu vajinal girişi kapatarak genital enfeksiyondan ergenlik çağına gelene dek çocuğun korunmasını sağlamaktadır.
Ergenlik sonrası hormonların etkisiyle vajina PH’sı düşer ve oluşan asidik ortam nedeniyle enfeksiyon riski azalır. Kızlık zarı normalde ince mukoza yapısında bir dokudur ve ortasında adet kanının dışarıakmasına izin verecek büyüklükte bir delik vardır.
Kişiden kişiye bu deliğin büyüklüğü değişir. Çok küçük bir delik olabileceği gibi esnek olarakta tabir edilen oldukça genişte olabilir. Bazı durumlarda ortada hiç açıklık olmaz ve kız çocuğu adet gördüğünde adet kanı dışarı akmadığı için vajinada birikerek oldukça ağrılı bir duruma yol açar, bu durumda zarın cerrahi olarak açılması zorunluluğu vardır.
Kızlık zarı genital bölgede vulvada, vajina girişine 1-1,5 cm yakınlığındaki bölgededir.Küçük dudaklar aralandığında hafif bir ıkınma ile gözlemlemek mümkündür.
Kızlık zarı vajina girişini kısmi olarak perdeleyen mukoza yapısında bir dokudur. Ortasındaki boşluğu şekline göre kızlık zarına çeşitli isimlerle tanımlamaktayız;
Anüler, yuvarlak kızlık zarı: Tipi en sık görülen kızlık zarı tipidir. Zarın ortasındaki delik yuvarlak şeklinde gözlemlenir.
Septalı (bölmeli) kızlık zarı tipi: Kızlık zarının otasından geçen bir bant ile zar sanki gözlük gibi iki bölmeli görünür. Bazı durumlarda bu bölme oldukça kalın olup ilk ilişkiyi zor ve ağrılı hale getirip cerrahi müdehale ihtimali doğurabilir.
Krisantrik (yarım ay) şeklinde kızlık zarı: Anüler tarza göre açıklık daha büyüktür ve asimetrik gibi görünür.
Kribriform (elek) şeklinde kızlık zarı: Bu tip kızlık zarlarında ortada delik yerine çok sayıda minik delikçikler vardır. Bu durum ilk ilişkiye neredeyse imkansız hale getirir ve müdehale gerektirir.
Dentiküler kızlık zarı: Oldukça nadir rastlanan bu kızlık zarı tipinde zarın boşluğa bakan kısmı testere ağzı gibi tırtıklıdır.
Fimbrial kızlık zarı: Bu tipte zarın ortasındaki dokular parmaksı uzantılar gibi olan doğal çentikler nediyle tabana uzanmayan girinti çıkıntılar şeklinde görülür.
Labia kızlık zarı: Dudak şeklinde tipinde oldukça nadir görülen bir formdur. Bakıldığında birbirine karşı duran iki dudak gibi görünür.
Esnek kızlık zarı: Tipinde zarın ortasındaki açıklık oldukça fazladır ve ilişki kanama olmadan gerçekleşir. Tam zarın neredeyse %25-30’u esnek tipte kızlık zarı oluşturur.
İmperfore (tamamen kapalı) kızlık zarı: Bu tip kızlık zarında ortada olması gereken boşluk yoktur ve vajina girişi tamamen kapalıdır. Ergenik çağına giren ve adet görmeye başlayan genç kızda dışarı akmayan kan vajinada birikir ve son derece ağrılı bir tabloya neden olur. Bu durumda kızlık cerrahi olarak açılıp içerideki kanlı metaryal boşaltılmalıdır.
Kızlık zarı kişiden kişiye değişmekle birlikte vajina girişinden 1-1,5 cm kadar içeride doğal mukoza katlantısıdır.
Kızlık zarı nedir? Kızlık zarı vajina girişinde küçük dudaklar aralandığında yaklaşık 1-2 cm içerde, ağı içi dokusu gibi mukoza yapısında yaklaşık 3-4 mm kalınlığında bir tür doku kıvrıntısıdır. Rengi ve yapısı küçük dudaklara benzer. Yapısı, inceliği, kalınlığı, esnekliği açısından çok farklılık gösterir. Zarın orta kısmı açıktır ve adet kan, vajinal salgılar buradan dışarı boşalır.
Bir kişinin kendi kızlık zarını görebilmesi ve yorumda bulunabilmesi son derece zordur. Genital bölge anatomisine hakim olmak, normal ve normal olmayan dokuyu birbirinden ayırabilmek ve doğru pozisyonu (jinekolojik muayenede uygulanan litotomi pozisyonu) uygulamak ve en önemlisi bu konuda oldukça deneyim sahibi olması gerekmektedir.
Litotomi pozisyonu sırt üstü uzanmışken bacaklar ve yukarı kaldırılmış vaziyette olunan muayene halidir. Bu pozisyonda iken konusunda deneyimli hekim tarafından küçük dudaklar aralanıp her iki tarafa çekildiğinde ve kişinin ıkınması ile kızlık zarı görülüp ve şekli tanımlanabilir.
Bu muayene haricinde kişinin kendisinin ayne ile veya aynı pozisyonda başkasının kızlık zarını görüp fikir beyan etmesi mümkün değildir. Çünkü burada çeşitli dokular vardır ve bunun ayırtına ancak konusunda deneyimli bir hekim varabilir.
Genç kızlarımız bu konuda kendi kendini muayene ederek kızlık zarı hakkında fikir sahibi olma gayretine girmekteler. Heleki kendi mahrem bölgelerinin fotoğrafını çekip bunu tanımadığı kişilerle paylaşıp fikir istemektedirler. Bu şeklinde kızlık zarına bir tanı koymak mümkün değildir. Sadece muayene ile kızlık zarı net koşullar sağlanıp sağlıklı bilgi verilebilir.
Hymen yani kızlık zarı yapısı dışarıdan bakıldığında görülebilen bir yapı değildir. Görülebilmesi için uygun pozisyon verilmeli küçük dudaklar iyice aralanmalı ve hasta hafifce ıkındırılmalıdır.
Kızlık zarı vajinanın girişini kısmı olarak örten ince, damardan fakir mukoza yapısında anatomik bir dokudur. Ortamda adet kanının akmasına sağlayan açıklık mevcuttur.
Kızlık zarının ne kadar içeride olduğu konusu her zaman merak edilen br konu olmuştur. Toplumumuzda kadının ilk ilişkiyi yaşadığının kanıtı olarak değerlendirilen hymen kanaması gereğinden fazla önemsendiği için kızlık zarına atfedilen önem azalmadıkça bu konu her zaman konuşulacak konu olacaktır.
Kızlık zarının yeri hemen hemen tüm kadınlarda aynıdır ve vajinanın girişinden 1-2 cm içeridedir. Ancak kilolu hanımlar yada yapısal olarak 2-3cm içeride olduğu söz konusudur.
En çok sorulan soru olan kızlık zarının nasıl bozulacağı, penis veya içeri ilerletile bir cismin ne kadar girdiğinde zarın zarar göreceği sorusuna kişinin anatomik yapısını bilmeden net cevap vermek uygun değildir. Ancak kabataslak cevap vermek gerekirse, penis parmak veya herhangi bir cismin vajina girişinden 1-2 cm içeri ilerletilmesi kızlık zarında hasarlar oluşturabilir demek mümkündür.
Kızlık zarı vajina girişinde 1-1,5 cm içeride bir yapıdır. Yüzeyel Travmalarla, sürtünme ile bütünlüğü bozulan bir yapı değildir.Bozulması için vajna girişinden içeriye penis veya benzeri cisim ilerletilmelidir.
Kızlık zarı, döl yolu (vajina) mukozasının devamından ve vajina girişinde bir kıvrım oluşturmuş bir zardır. Kızlık zarı, her kadında vardır. Hiç yokmuş gibi görünen kadınlarda bile çok dar ve ince bir zar bulunur. Kızlık zarının çeşitli şekilleri vardır.
Kızlık zarının ortasında çeşitli büyüklüklerde adet kanının akmasına yarayan delik ve delikçikler vardır. Bazen bu zarda hiç delik olmayabilir ve bu zar vajinayı tamamen kapayabilir. Bu durum kızın ilk adet gördüğünde kızlık zarı vajina mukozasının devamından ve vajina ağzında bir kıvrıntı adet kanının dışarı akmaması sonucu bir takım klinik şikayetlerin ortaya çıması sonucu genellikle tespit edilir.
Tedavisi çok basittir. Ufak bir kesik ile zar açılır. Normalde ilk birleşmede kızlık zarının yırtılıp kanaması beklenir. Fakat bazı zarların deliği oldukça büyüktür. Penis yırtılmaya neden olmadan girip çıkabilir.
Op. Dr. Müge AksoyKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı