Hamilelik bir kadının hayatındaki oldukça hassas ve önemli bir dönemdir.Çoğu kadının bebeklerini beklediklerini bekledikleri dönemde hem kendisinin hem bebeğin sağlığını gözetir hem de en iyi şekilde görünmek ister. Gebeliğin izin verdiği ve vermediği kozmetik uygulamalar, kollanılan ürünler, yapılabilecek estetik işlemleri bilmek isterler. Bu blok gebelerin bu tür sorularına cevap vermek için hazırlanmıştır.
Hamile kalan kadınlarda tüm diğer organlar gibi ciltte de hormonal değişimlere bağlı bazı farklılıklar oluşur. Gebelik sürecinde cildin yağ ve nem dengesi değişeceğinden ciltte kuruma ve akne oluşumu, kaşıntı gibi sorunlar meydana gelebilir. Değişen cilt yapısına göre ürünler kullanmak ve cilt bakım alışkanlıklarını güncellemek gereklidir
Özellikle lekeye yatkın yada cildinde leke oluşmuş kiler cilt bakımında leke açıcılardan (retinoik asit) uzak durmalıdırlar. Leke gidericiden ziyade leke oluşumunu önleyici yüksek koruma faktörlü güneş kremleri hem yaz hem kış dönemlerinde tercih edilmelidir.
Hamilelikte peelig uygulamasına ara verilmelidir. Çok soğuk ve çok sıcaktan uzak durmak, sert sabun ve sert temizleyiciler kullanmamak gerekir. Duşta ılık su tercih edilmeli, buhar ve saunadan kaçınılmalıdır. Gebelik süresince kan akışı artar, cilt hassaslaşır, incelir ve kurur. Bu etkenler cildin yaşlanmasına, duyarlı olmasına duyarlı olmasına ve nemliliğinin azalmasına yol açabilir.
Profesyonel cilt bakımı yerine gebeliğin izin verdiği içerikli ürünler ile ve koruyucu önlemlerle hamile kadınlar kendi cilt bakımı rutinini rahatlıkla uygulayabilirler.
Gebelikte kimyasal olmayan doğal ve organik ürünler tercih edilmelidir. Hamilelik süresince kullanılan temizleyiciler ve bakım ürünleri parfüm, paraben, silikon,alkol ve oksibenzan içermemelidir. Retinoidler (retin-a, retino, retinil, palmitat, acccutane gibi A vitamini türevleri) hidrokinon, salisilik asit ve benzoit peroksit de hamilelikte kaçınılması gereken içeriklerdir.
Hormonlar çok aktif olduğu için kullanılan nemlendiricilerin içinde kıllanma ve tüylenme artışına yol açan B5 vitamininin olmamasına da özellikle dikkat edilmelidir. Bebee zararı söz konusu olan aromateropik ürünlerden uzak durulmalıdır. Özellikle fesleğen, sedir ağacı, karansil, servi, rezene, ardıç, biberiye ve kekik gibi sf aroma yağlarından sakınılmalıdır. Ayrıca saç düzleştirici ürünler, perma yapımında kullanılan ürünler de kullanılmaması gereken ürünlerdir.
Olasılıkla bebeğe zarar vermeyecek ancan üzerinde fazla araştırma veya bilgi birikimi olmayan ürünler kullanılması tavsiye edilmeyen ürünler sınıfına girmektedir. Bunlar arasında epilasyon amacıyla kullanılan tüy dökücü kremler, selülit kremleri, dermokozmetik katogorisine giren özellikle anti-aging amaçlı kullanılan ürünlerdir. Sık sorulan saç boyaları da kullanılması sakıncalı ürünlerden sayılmaktadır. Saç boyalarının bebeğe zarar verdiğine dair kanıtlar olmasa da tedbirli olmakta fayda vardır. Böyle bir gereksinim varsa ilk üç aydan sonra bitkisel kökenli ürünler tercih edilmelidir.
Cilt bakım ürünleri cilt sorunlarının önlenmesinde çok önemli katkılar sağlar fakat gebelik döneminde oluşan cilt sorunlarını gidermek için etkin tedavi edici ürünleri kullanmak sakıncalıdır. Bundan dolayı gebelik döneminin esas hedefi oluşan sorunları önlemek değil sorun oluşmasını önlemeye çalışmaktır. Bunun için uygun nemlendiriciler kullanılmalı ve güneşten koruyucular kesinlikle ihmal edilmemelidir. Özellikle son dönemde oluşan gebelik çatlakları için uygun ürünler ve yağlar kullanılmalıdır.
Gebelik süresince özellikle hyalüronik asit ve C vitamini içeren cilt yenileyici serum ve kremlerin kullanılmasında sakınca yoktur. Güneş koruyucu olarak kimyasal filtre içeren mineral filtreli ve minimum 50 SPF’ye sahip, gözeneklerde tıkanıklık yapmayan nemlendirici özellikli ürünler kullanılmalıdır.
Kullanılmasında sakınca olmayan ürünler arasında nemlendiriciler, deodorant, ojeler ve şampuan girmektedir. Makyaj malzemelerinin de şimdiye kadar bebekler üzerinde herhangi bir zararlı etkisi saptanmamıştır. Fakat unutulmamalıdır ki gebelik döneminde vücutta önemli değişiklikler oluşmaktadır. Bundan dolayı daha önce güvenle kullanıldığı halde bir sorun yaratmayan ürün alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Lazer epilasyon kıl köklerini lazer ile yakan bir yöntemdir. Lazer eplasyonda kullanılan ışık ve dalga boyu anne karnındaki bebeğe ulaşıp zarar vermez ve radyasyon riski yoktur. Ancak gebelikte lazer ışınlarının yüzde yüz zararsız olduğunu ortaya koyan ciddi bir çalışma yoktur. Hamilelik döneminde anne adayında çeşitli hormonal değişimler kıl köklerini ve cilt yapısını değiştirebilir.Uygulanacak bir lazer epilasyon ile ciltte beklenmedik reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Ayrıca cilt bariyeri etkilenip enfeksiyon riski ile karşılaşılabilinir. Tüm bunlarla birlikte lazer epilasyon seanslarında anenin ağrı / endişe duyması bebeği huzursuz edebilir.
Sonuç olarak lazer epilasyona başlamış anne adaylarında seanslarını durdurmalarını ve doğum sonrası 6. Aydan sonra devam etmelerini önermek doğru olur.
Botoks uygulamalarının deneysel olarakhamilelikte zararı olduğuna dair bir çalışma olmamasın arağmen gebelik döneminde ve süt veren annelere botoks uygulamaları önerilmez.
Hamilelkte botoks uygulamaları ile ilgili temel endişe uygulamada kullanılan botilinum toksininin plesantedan geçebilmesi ve potansiyel olarak gelişmekte olan ferüse zarar vermesidir. Bunula birlikte bugüne kadar hamilelik sırasında botoks uygulamasının bir sonucu olarak fetüste herhangi bir zarar vakası bildirilmemiştir.
Aynı şekilde dudak ve yüz dolguları da gebelikte zararı olmadığı kanıtlanamamış uygulamalardır. Dolgu maddesi olarak çoğunlukla Hyalüronik asit kullanılmasın ave doğal olarak vücutta bu maddenin var olmasına vağmen anne ve bebeği herhangi bir alerji veya olumsuz bir tablo ile karşılaştırmamak için gebelik süresince ve emzirme dönemi boyunca bu tür uygulamalardan uzak durmak gereklidir.
Dövme ve kalıcı makyaj uygulamaları aynı teknik ve prensiplerle yapılan invaziv işlemlerdir. Dudak reklendirme, kaşlara uygulanan mikro bleyding, kalıcı dipliner gibi uygulamalar ile cilt altına çoğunlukla gelişmekte olan bebeğe zararı olabilecek karsinojenik aromatik aminler içeren maddeler verilmektedir.
Ayrıca uygulama esnasında cilt bütünlüğü bozulacağından hepatit B, C ve HİV gibi ciddi enfeksiyonların bulaşma riski vardır.Bununla birlikte ciltte alerjiler, iltihaplanmalar da söz konusu olabilmektedir.
Tüm bunlardan dolayı gebelik süresince ve emzirme döneminde dövme, kalıcı makyaj, kaş pudralama v.s gibi işlemlerden uzak durmak gereklidir.
Bakımlı olmak kendini iyi hissetmek için gereklidir, anne adayının kendini iyi hissetmesi bebeğini de olumlu olarak etkiler. Bu nedenle ipek kirpik uygulamasında bölgeye herhangi bir madde verilmediği için bebeğe zararı yoktur. Ancak göz bölgesi hassas olduğu için ve enfeksiyon riskinden dolayı yapılacak merkezi seçerken hijyene dikkat edilmelidir.
Aynı şekilde jel ve protez tırnak uygulaması da hamilelere uygulanabilir. Ojeyi kurutma esnasında ellerin sokulduğu UV cihazında bebek üzerinde önemli bir etkisi yoktur.
Hamilelik sırasında plastik cerrahi tavsiye edilmez. Estetik uygulamalar çoğunlukla estetik kaygılara dönük daha ekelektif yani keyfi uygulamalardır araştırma bulguları hamile kadınları tedavi ederken bazı bileşenlerin ve prosedürlerin muhtemelen güvenli olduğunu gösteriyor ancak bu destekleyen çalışmalar sınırlı olduğu için net bir şey söylemek mümkün değildir. Anne karnında büyüyen bebeğin sağlığı herşeyden önce geldiğinden risk / fayda oranı iyi gözetilmelidir.
Hamile kadın için önerimeyen estetik tedaviler şunlardır;
Hamilelikte saç boyatmanın bebek üzerinde kanıtlanmış kalıcı bir etkisi yoktur.Ancak gebeliğin ilk 3 ayı gelişimin hızlı olduğu ve belirli bileşenlere bebeğin açık olduğu bir dönem olduğundan özellikle ilk üç ayda hamilelere saç boyası önerilmez. 3. Aydan sonra uygulanacak saç boyasının ise daha az kimyasal ve organik ürünler olmasına özen gösterilmelidir. Boyanın saçlı deriden emilimi veya boyama esnasındaki kimyasalların fazlaca solunması, eğer boyayı kendisi uyguluyor ise eldiven giyilmemesi bebeğe geçen kimyasal miktarını arttırabilir.
Özellikle kuaförlük mesleğini yapan anne adayları bu konularda dikkatli olmalı, çalışırken mutlaka eldiven kullanmalı ve bulunduğu ortamı sık sık havalandırmalıdır. Kına uygulamasının ise hiçbir sakıncası yoktur.
Op. Dr. Müge AksoyKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı